Prowokacja edukacyjna

Prowokacja edukacyjna jako metoda organizacji zajęć z dziećmi u Niani Ani.

Poszukiwanie wartościowych i efektywnych metod edukacyjnych pracy z dziećmi w wieku 1-3 towarzyszyło nam już od momentu stworzenia pierwszego miejsca kameralnej i bliskościowej opieki nad dziećmi-a mowa oczywiście o klubiku w Iwinach:)

Z kolei zgłębianie wiedzy o pedagogice Marii Montessori jako najważniejszym z drogowskazów naszej misji doprowadziło nas do niezwykłej, również mającej swoje korzenie we Włoszech,

Filozofii Reggio Emilia.

W kontekście filozofii Reggio Emilia, prowokacje edukacyjne są traktowane jako ważne narzędzia wspierające rozwój dziecka. Stanowią one sposób na stworzenie środowiska, które inspiruje i angażuje dzieci. Celem prowokacji Reggio Emilia jest przede wszystkim stymulowanie dziecka do aktywnego działania poprzez przedstawienie mu ciekawego i rozwijającego zadania.

A zatem kto i w jaki sposób organizuje przestrzeń, w której prowokujemy Maluszka do działania ? Kto jest autorem kreatywnych projektów tych dużych i tych małych?

Odpowiedź jest jedna: NIANIA.

Niania zaprasza maluchy do doświadczania i poznawania świata tworząc sytuacje, które inspirują dzieci do rozwoju i poszerzają ich horyzonty. Najczęściej to dzieci decydują o tym kiedy, jaka aktywność i w jakich okolicznościach jest dla nich ciekawa i zachęca do eksplorowania. Czasem jest to spacer do ogrodu i spontaniczna rozmowa na temat skąd się biorą jabłka na drzewie;) a czasem pieczołowicie przygotowana prowokacja z okazji Święta Niepodległości.

Codzienna obserwacja dzieci i uważność na nie, pomaga nam tworzyć sytuacje, w których dzieci mogą wykorzystać swoje naturalne zdolności i zainteresowania. Projekty proponowane przez nianie są różnorodne i proponują aktywności na wielu poziomach: działanie na wszystkie zmysły, ćwiczenia w zakresie motoryki małej i dużej, ciekawostki edukacyjne, wrażenia estetyczne itd.

W tym miejscu podzielę się wspaniałym uczuciem, które uwielbiam i które jest motorem mojej pracy. Jest to moment kiedy patrzę na zadziwione buzie dzieci oglądające nowy projekt 🙂

Wspólna eksploracja i odkrywanie przygotowanej przez nianię przestrzeni nie tylko pobudzają kreatywność, ale też są początkiem do nauki współpracy. Już w tym wieku często obserwuję pierwsze interakcje między maluchami, co niewątpliwie jest początkiem budowania relacji.

Możliwość eksperymentowania w przestrzeni prowokacyjnej umożliwia dzieciom wyrażanie swoich pomysłów w sposób kreatywny. I tu najczęściej dzieci zaskakują nianie:)

Autor koncepcji Reggio Emilia Loris Malaguzzi w wierszu „Sto języków” pisze:

„Dziecko składa się ze stu. Ma sto języków, sto rąk, sto myśli, sto sposobów w jaki myśli, bawi się i mówi. Sto-zawsze sto rodzajów słuchania, dziwienia się kochania. Sto radosnych sposobów na śpiewanie i rozumienie, na odkrywanie stu światów, na swobodne wymyślanie stu światów, na marzenie o stu światach”(…)

Wniosek jest jeden: Pomysłowości dzieci nie ma granic-to pewne.

Im większą różnorodność oferują dzieciom prowokacje: różnorodne środki wyrazu, takie jak sztuka, muzyka czy ruch, tym bardziej prowokujemy maluszka do kreatywnych działań.

Maluszki poznają świat przez eksplorację, eksperymentowanie, doświadczenie: dotykając, oglądając, słuchając i reagując w otoczeniu jaki jest proponowany przez nianię. W taki sposób, prowokacja powoduje, że maluch….. UCZY SIĘ….. (tak na marginesie:  wspaniale jest móc obserwować ten proces:)

W filozofii Reggio Emilia przestrzeń pełni rolę Trzeciego Nauczyciela Dziecka. Co to znaczy w praktyce?

Przemyślane urządzenie sal, zastosowanie konkretnych faktur, jednolitej i stonowanej kolorystyki umożliwia aranżację prowokacji edukacyjnych a co ważne nie powoduje przebodźcowania u maluszków. Dobrze zaaranżowane przestrzenie inspirują do aktywności i odkrywania.

Ostatnim elementem przeprowadzenia prowokacji edukacyjnej jest udokumentowanie procesu. Robimy to poprzez fotorelację dla rodziców (tutaj małe ostrzeżenie od rodziców naszych maluszków: codzienne oglądanie fotorelacji może być uzależniające;) a dla dzieci poprzez eksponowanie ich prac.

To garść teorii, która pomaga zrozumieć i zaprezentować  samą metodę prowokacji edukacyjnych a ciekawych przykładów tworzonych przez nasze nianie jest bardzo  wiele.

Przeglądając zdjęcia maluszków wpadły mi w oko takie trzy prowokacje edukacyjne:

• Malowanie przy muzyce klasycznej (Antonio Vivaldi) przy sztalugach w obecności natury, pięknie pachnącego, kwitnącego krzewu – dzieci odbierały otoczenie wszystkimi zmysłami, mając kontakt nie tylko z przyrodą, ale i z muzyką uruchamiając swoją wyobraźnię. Efekt-namalowane obrazy z natury.
• Projekt Bliżej Natury : Projekt składa się z cyklu prowokacji edukacyjnych :1. Materiały użyte do zajęć: przyniesione przez rodziców i dzieci atrybuty jesieni z lasu-zamknięte w słoiku, kształty grzybów, roślinności leśnej wycięte z papieru o różnej kolorystyce i fakturze, kartki papieru, klej. Zadaniem dzieci było stworzenie własnego lasu na kartce papieru z dostępnych materiałów. 2. W drugiej części projektu dzieci miały za zadanie podlać pipetkami z wodą mech leśny, który zabierany jest do domu przez chętne dzieci, aby zadbać o roślinkę. Warsztaty polegające na tworzeniu lasu we własnym słoiku. Materiały do dyspozycji dzieci: słoiki z zakrętką, zebrane z rodzicami atrybuty jesieni. 4. Kolejnym etapem było stworzenie ścieżki sensoryczne z materiałów, które nie zostały zużyte na warsztatach.
• Obrazy z żywych kwiatów. Zebrane na łące kwiaty dzieci wkładały do przygotowanych z dziurkami dużych kartonów-tworząc obrazy-bukiety.

….i  wiele…wiele ciekawych projektów  znajdziecie na naszym koncie FB oraz Instagramie:)

W rezultacie, prowokacje edukacyjne stanowią integralny element filozofii Reggio Emilia, wspierając rozwój dzieci poprzez aktywne uczestnictwo, kreatywność i społeczną interakcję a przede wszystkim jest to integralna część naszej codziennej pracy z małymi odkrywcami świata….

Niania Ania L